Μια φορά κι έναν καιρό...

Για να κοιμηθώ το πρωί, η γιαγιά μου έλεγε ιστορίες της Αθήνας....Μου αφηγιόταν λοιπόν πως...
Για περισσότερα από 100 χρόνια η Αθήνα ήταν μια γοητευτική πόλη γεμάτη αρχιτεκτονικά κοσμήματα. Πολλά από αυτά, ίσως τα ωραιότερα  χάθηκαν για πάντα. Κάποια από τα πιο ξεχωριστά, έργα αρχιτεκτόνων όπως ο Τσίλερ και ο Τρουμ, εξέχοντα παραδείγματα, ως επί το πλείστον του νεοκλασικού ρυθμού, χαρακτήριζαν την πόλη.

Η Αθήνα μέσα στο χρόνο

Σφουγγαράς στη διασταύρωση των οδών 

Αιόλου 93 & Κρατίνου 1. Πίσω του διακρίνεται 

το Μέγαρο Μελά, κτισμένο το 1874 σε σχέδια 

του Ερνστ Τσίλερ

Το ξενοδοχείο "Ακταίον" ανεγέρθηκε το 1903 σε σχέδιο

του Ερνστ Τσίλερ κατά τα

πρότυπα των Palace των ευρωπαϊκών

λουτροπόλεων και συνδέεται με την περίοδο

της ακμής του Νέου Φαλήρου. Από τα πιο

εντυπωσιακά κτίρια της εποχής, με 160

υπνοδωμάτια και μεγάλες πολυτελέστατες

αίθουσες υποδοχής και δεξιώσεων, που

γνώρισαν τις μεγαλύτερες κοσμικές

συγκεντρώσεις της τότε Αθήνας.

Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή χρησιμοποιήθηκε 

για τη στέγαση προσφύγων και υπέστη μεγάλες 

υλικές ζημιές. Κατεδαφίστηκε από τον διαβόητο 

για τις κατεδαφίσεις δήμαρχο Πειραιά, 

Αριστείδη Στ. Σκυλίτση.

Μέγαρο Κοντέσσας Τζένης Θεοτόκη 

στην οδό Σωκράτους 67, όπως ήταν 

το 1945 όταν είχε μετατραπεί σε νοσοκομείο. 

Κατεδαφίστηκε το 1956.

Ο πύργος στη γωνία Βασιλίσσης Σοφίας και Μεσογείων χτίσθηκε
στις αρχές του περασμένου αιώνα σε σχέδιο Άγγλου αρχιτέκτονα,
με σαφείς ρομαντικές αναφορές, θυμίζοντας μεσαιωνικό πύργο,
όπως και ο πύργος του στρατηγού Μαυρομιχάλη.
Αργότερα πέρασε στην ιδιοκτησία του επιχειρηματία Ευστάθιου
Λάμψα, ιδιοκτήτη του ξενοδοχείου Μεγάλη Βρετανία, και έτσι
πήρε το όνομα της κόρης του Μαργαρίτας, αν και τυπικά ανήκε
στη σύζυγό του Παλμύρα. Όταν αυτή πέθανε το 1939, πέρασε
στην εγγονή της, Σοφία, που τον πούλησε το 1970, αφού μέρος
του κήπου απαλλοτριώθηκε, στην Κτηματική Τράπεζα.

Λίγο αργότερα, επί χούντας,
η Βίλα Μαργαρίτα κατεδαφίστηκε, 

παρά τις αντιδράσεις των κατοίκων.

Το μέγαρο Νεγρεπόντη στη Λεωφόρο Αμαλίας χτίστηκε το 1880 σε σχέδιο του Ευγένιου Τρουμ.(φωτό 25η Μαρτίου 1955)
Η μεγαλύτερη απώλεια στην Πλατεία Συντάγματος είναι το μέγαρο αυτό που χτίστηκε το 1880 και κατεδαφίστηκε το 1956. Ανήκε στην εποχή που η λεωφόρος Αμαλίας ήταν η επίσημη «βόλτα» των Αθηναίων που περπατούσαν έχοντας στη μία πλευρά τον Βασιλικό Κήπο και στην άλλη πολυτελείς κατοικίες. Εδώ κατοικούσαν προτού χτιστεί το ανάκτορο Διαδόχου (το 1897) ο μετέπειτα Κωνσταντίνος Α' και η σύζυγός του Σοφία. Στη συνέχεια, και μέχρι το 1940, στέγασε το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας. Στη θέση του χτίστηκε πολυκατοικία το 1959.

Υπήρξε προσωρινό ανάκτορο του διάδοχου 

Κωνσταντίνου. .

Η τριώροφη πολυτελής πολυκατοικία του 

Ι. Πεσματζόγλου στη γωνία Βασιλίσσης 

Σοφίας και Ηρώδου Αττικού χτίστηκε γύρω

 στα 1900 σε σχέδιο του Τσίλερ.

Το Δημοτικό Θέατρο Αθηνών ολοκληρώθηκε το 1888 

σε σχέδιο του Τσίλερ στη σημερινή πλατεία Θεάτρου. 

Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή φιλοξένησε πρόσφυγες 

και εν συνεχεία αφέθηκε να ρημάξει λόγω έλλειψης κονδυλίων. 

Κατεδαφίστηκε το 1939.

Το μέγαρο Σκουλούδη στην πλατεία Συντάγματος,
χτισμένο το 1870, σε σχέδιο των Πιάτ και Τρουμ,
δίπλα στη “Μεγάλη Βρετανία”, έδωσε τη θέση του
στο ξενοδοχείο “King George”.

To μέγαρο Αμπανοπούλου, στη γωνία Πατησίων
και Σολωμού, αυστριακή πρεσβεία μέχρι το 1914.
Κατεδαφίστηκε το 1952. Δυστυχώς, δεν ήταν το
τελευταίο που θα είχε αυτή τη μοίρα

Βίλα Θων (Πριν και μετά την ανατίναξη τον Δεκέμβριο του 1944)

Ο Νικόλαος Θων γεννήθηκε στην Αθήνα το 1850 και ήταν γιος του Βαυαρού λογιστή Καρλ Θων, μέλος της ακολουθίας του βασιλιά Όθωνα, και ο ίδιος ανώτερος αυλικός του βασιλιά Γεωργίου του Α'. Η έπαυλή του -σε σχέδια του Ερνέστου Τσίλερ- βρισκόταν στην συμβολή των λεωφόρων Κηφισίας και Αλεξάνδρας, και σε όλο το τετράγωνο με τις οδούς Αιτωλίας και Θεοφάνους, και ολοκληρώθηκε τη δεκαετία του 1880. Ήταν ένα θαυμάσιο κτίσμα τόσο στο σχεδιασμό του όσο και στο διάκοσμό του (γλυπτά, τζάμια με βιτρό, υπέροχος κήπος). Το 1921 το κτήμα πουλήθηκε και στη συνέχεια λειτούργησε κατά καιρούς ως κλινική, σχολείο, μπυραρία, στρατώνας, φυλακή, αλλά και κατοικία. Το 1944 η έπαυλη ανατινάχθηκε στη διάρκεια των Δεκεμβριανών. Μεταπολεμικά χτίστηκε στην πρόσοψη του κτήματος ένα ακαλαίσθητο συγκρότημα καταστημάτων και σήμερα στη θέση τους βρίσκεται κτίριο γραφείων. Από ολόκληρο το παλαιό κτήμα σώζεται σήμερα μόνο ο μοναδικός κυκλικός ναός στην Ελλάδα, ο Άγιος Νικόλαος.

Οικία Σαριπόλου

Από τα ελάχιστα δείγματα νεογοτθικού ρυθμού στην Αθήνα, η οικία Σαριπόλου βρισκόταν στη βορειοδυτική γωνία Πατησίων και Χαλκοκονδύλη. Ανήκε στον νομικό Ιωάννη Σαρίπολο και χτίστηκε περίπου το 1870. Πέρασε στις κόρες του και το 1908 έφυγε από την ιδιοκτησία της οικογένειας. Άντεξε σχεδόν 90 χρόνια προτού κατεδαφιστεί το 1956 για να δώσει τη θέση του σε ένα ακόμα απρόσωπο και κακοσυντηρημένο κτίριο γραφείων, από αυτά που γέμισαν την Πατησίων μετά το 1960. H Αθηνά Σαρίπολου-Λίβα, μία από τις κόρες του Ιωάννη, απαθανάτισε σε υδατογραφίες το εσωτερικό και το εξωτερικό του πατρικού της σπιτιού.

Τώρα που μεγάλωσα, αναρωτιέμαι...

Είναι προφανές ότι η εξάπλωση της Αθήνας υπήρξε αναπόφευκτη. Γιατί όμως, έπρεπε να κατεδαφιστούν κτίρια μεγάλης ιστορικής και αρχιτεκτονικής αξίας και να αντικατασταθούν από άλλα, συχνά παρόμοιας χωρητικότητας, αλλά ανύπαρκτης αισθητικής;...

Σοφία

πηγή